ایکس‌باکس جدید در راه است؛ پلی میان همه پلتفرم‌های بازی

دورانی که نام ایکس‌باکس مترادف بود با رقابت دو آتشه در بازار کنسول‌ها، انگار رو به پایان است. در چند سال اخیر، سیاست‌های مایکروسافت در قبال برند ایکس‌باکس به‌قدری دچار تغییر شده که دیگر نمی‌توان آن را صرفاً یک کنسول یا پلتفرم بازی دانست. حالا پرسش اصلی این است: آینده‌ی ایکس‌باکس چه خواهد شد؟ آیا همچنان به مسیر رقابت با پلی‌استیشن ادامه می‌دهد، یا سرنوشتی متفاوت در انتظارش است؟

دوران تغییر: وقتی مایکروسافت دیگر نمی‌خواهد فقط بازی بسازد

سال ۲۰۲۵ برای ایکس‌باکس سالی پر از تحول، تصمیمات بحث‌برانگیز و البته بحران‌های مدیریتی بود. لغو پروژه‌هایی مثل Perfect Dark، Everwild و حتی بازی جدید از دنیای Elder Scrolls، نشانه‌ای واضح بود از اینکه مایکروسافت قصد دارد سبک بازی خود را در صنعت گیم عوض کند.

اما چرا؟

طبق گزارش بلومبرگ، ایمی هود مدیر ارشد مالی مایکروسافت، از واحد ایکس‌باکس خواسته بود که به ۳۰ درصد سود سالیانه برسد. این در حالی است که میانگین سود شرکت‌های بزرگ بازی‌سازی معمولاً بین ۱۷ تا ۲۲ درصد است. برای رسیدن به چنین هدف بلندپروازانه‌ای، ایکس‌باکس مجبور شد دست به تصمیماتی بزند که هزینه‌ی انسانی و احساسی زیادی داشت از تعدیل نیرو تا افزایش قیمت گیم‌پس و سخت‌افزارها.

افزایش قیمت Game Pass Ultimate به ۳۰ دلار ماهانه و رساندن قیمت کنسول Xbox Series X به حدود ۶۵۰ دلار، عملاً ایکس‌باکس را به گران‌ترین کنسول نسل نهم تبدیل کرد. این تصمیم‌ها در ظاهر اقتصادی بودند، اما در باطن، بخشی از مأموریت بزرگ‌تر مایکروسافت برای تبدیل ایکس‌باکس به یک کسب‌وکار پایدار و مستقل بودند.

انحصار مرده است؛ ایکس‌باکس در مسیر مولتی‌پلتفرم شدن

تا چند سال پیش، تصور عرضه‌ی بازی‌های ایکس‌باکس روی پلی‌استیشن شبیه یک شوخی اینترنتی بود. اما حالا دیدن نام Halo یا Forza در فروشگاه PS5 دیگر عجیب نیست. طبق آمارها، عرضه‌ی Forza Horizon 5 روی پلی‌استیشن، بیش از ۲ میلیون بازیکن جدید برای بازی جذب کرده است.

از سوی دیگر، انتشار بازی Indiana Jones and the Great Circle روی پلی‌استیشن باعث شد نسخه PS5 آن حتی از فروش ایکس‌باکس و PC پیشی بگیرد.

مایکروسافت به این نتیجه رسیده که محدود کردن بازی‌ها به یک پلتفرم خاص، دیگر معنایی ندارد. همان‌طور که سارا باند (مدیر ایکس‌باکس) گفت:

انحصار، سیاستی منسوخ است. بازی‌ها باید برای همه در دسترس باشند تا مثل Fortnite یا Roblox، جامعه‌ی بزرگی از بازیکنان شکل دهند.

این سیاست جدید، شاید در ظاهر ضد فلسفه‌ی سنتی کنسول‌سازی باشد، اما در عمل به مایکروسافت اجازه می‌دهد تا در هر پلتفرمی حضور داشته باشد و از هر کاربر، درآمدی کسب کند بدون توجه به اینکه او روی چه کنسولی بازی می‌کند.

فشار مالی و بحران هویت برند ایکس‌باکس

در حالی‌که مایکروسافت هدف سود ۳۰ درصدی را دنبال می‌کند، تیم مدیریتی ایکس‌باکس در وضعیت پیچیده‌ای قرار گرفته است. بسیاری معتقدند که فیل اسپنسر، مت بوتی و سارا باند دیگر نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیمات کلان ندارند و حالا همه‌چیز در دستان مدیران مالی و استراتژیک بالادستی، مانند ساتیا نادلا، است.

در نتیجه، ایکس‌باکس در تلاش است تا با کم کردن هزینه‌ها و گسترش دامنه حضور، برند خود را حفظ کند. اما این رویکرد یک چالش بزرگ دارد: اعتماد کاربران و توسعه‌دهندگان.
وقتی استودیوهای معروف تعطیل می‌شوند یا پروژه‌های محبوب لغو می‌گردند، جامعه گیمرها احساس ناامنی می‌کند. و این همان چیزی است که مایکروسافت باید برایش راه‌حل پیدا کند.

از رقابت با سونی تا رقابت با تیک‌تاک!

جمله‌ی معروف مت بوتی در یکی از مصاحبه‌ها هنوز نقل محافل است:

رقابت سنتی کنسولی برای ما تمام شده. حالا باید با تیک‌تاک و صنعت سینما رقابت کنیم!

در نگاه اول، چنین جمله‌ای شاید عجیب به نظر برسد، اما واقعیت پشت آن ساده است: امروز زمان کاربر محدود است.
اگر کسی روزی ۲ ساعت وقت آزاد دارد، یا بازی می‌کند یا ویدیو می‌بیند. و مایکروسافت می‌خواهد این زمان را از چنگ ویدیوهای ۱۵ ثانیه‌ای تیک‌تاک بیرون بکشد.

به همین دلیل، مفهوم جدیدی به نام Play Anywhere شکل گرفته است استراتژی‌ای که هدف آن حضور ایکس‌باکس در همه‌جا است: موبایل، تلویزیون هوشمند، استیم‌دک، یا حتی در مرورگر کامپیوتر.

نسل بعدی ایکس‌باکس؛ کنسول یا سرویس؟

وقتی از آینده ایکس‌باکس صحبت می‌کنیم، نمی‌توان از کنسول نسل بعدی‌اش گذشت. فیل اسپنسر در مصاحبه‌ای اشاره کرده که کنسول دستی مشترک با ASUS، پیش‌نمایشی از مسیر بعدی ایکس‌باکس است.
اما آیا کنسول جدید، دستگاهی هیبریدی خواهد بود؟ یا یک هاب ابری که همه‌چیز را از طریق کلاود استریم می‌کند؟

شایعاتی وجود دارد که نسل بعدی ایکس‌باکس (احتمالاً در سال ۲۰۲۷) می‌تواند حتی فروشگاه استیم را مستقیماً اجرا کند؛ یعنی بازیکن بتواند روی کنسول ایکس‌باکس، بازی‌های پلی‌استیشن را از طریق استیم تجربه کند!

اگر این اتفاق بیفتد، دیگر نمی‌توان مرز روشنی میان کنسول و پلتفرم قائل شد. ایکس‌باکس در این صورت، بیش از آنکه یک دستگاه باشد، به دروازه‌ای برای ورود به تمام دنیای بازی تبدیل می‌شود.

گران‌تر اما متفاوت‌تر؟

سارا باند، در مصاحبه‌ای تازه گفته:

کنسول بعدی ایکس‌باکس یک محصول پریمیوم است که معنای نسل بعد را بازتعریف می‌کند.

در حالی‌که برخی رسانه‌ها گمان می‌کنند این کنسول قیمتی بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار خواهد داشت، برخی تحلیل‌گران معتقدند منظور باند از پریمیوم صرفاً به تجربه نرم‌افزاری Play Anywhere مربوط است، نه سخت‌افزار گران‌تر.

با این حال، مایکروسافت در روابط عمومی خود دچار ضعف‌های ارتباطی است و همین باعث می‌شود پیام‌هایش چندپهلو و مبهم به نظر برسند.

آیا هنوز به کنسول جدید نیاز داریم؟

در بازاری که کنسول‌های فعلی هنوز کاملاً به پتانسیل خود نرسیده‌اند، ساخت دستگاه جدید منطقی به نظر نمی‌رسد. اما از نگاه اقتصادی، تولید کنسول جدید برای زنده نگه‌داشتن بازار ضروری است.
چرخه‌ی کنسول‌ها همیشه به رشد فروش و بازگشت سرمایه کمک کرده و مایکروسافت هم از این قاعده مستثنی نیست.

تمرکز آینده روی هوش مصنوعی و سرویس‌های ابری

ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، به‌صراحت گفته که آینده‌ی بزرگ مایکروسافت در حوزه‌ی Windows Gaming و سرویس‌های ابری است. از نظر او، ایکس‌باکس فقط بخشی از اکوسیستم عظیمی است که قرار است با هوش مصنوعی و رایانش ابری گره بخورد.

به زبان ساده‌تر، مایکروسافت در تلاش است تا ایکس‌باکس را از پلتفرم سرگرمی به بخش اقتصادی سودآور تبدیل کند. و این یعنی تمرکز روی رشد درون‌سازمانی، سرویس‌های ابری و انتشار چندپلتفرمی بازی‌ها.

آینده‌ای که دیگر به انحصار وابسته نیست

وقتی ایکس‌باکس بازی‌هایی مثل Halo Remake را برای پلی‌استیشن عرضه می‌کند، در واقع یک پیام ساده دارد:

دیگر هدف ما فروش کنسول نیست، هدف ما فروش محتواست.

و این همان مسیری است که ایکس‌باکس را به سمت تبدیل شدن به یک ناشر جهانی سوق می‌دهد؛ ناشری که هر سال بین ۱۵ تا ۲۰ بازی در پلتفرم‌های مختلف منتشر خواهد کرد.

شاید در آینده، وقتی از برند ایکس‌باکس صحبت می‌کنیم، دیگر تصویری از یک کنسول سبزرنگ جلوی چشممان نیاید، بلکه نامی ببینیم که در تمام پلتفرم‌ها حضور دارد.

جیب‌استور و آینده تجربه دیجیتال در ایران

اگر به چشم‌انداز جهانی مایکروسافت نگاه کنیم، واضح است که سرویس‌های دیجیتال و مولتی‌پلتفرم، بخش جدایی‌ناپذیر آینده گیمینگ خواهند بود. در ایران نیز کاربران برای دسترسی به تجربه‌های جدید گیمینگ، به پلتفرم‌هایی نیاز دارند که بتوانند خدمات ارزی و دیجیتال را به‌صورت امن ارائه دهند.
سرویس‌هایی مانند جیب‌استور دقیقاً در همین مسیر حرکت می‌کنند تا کاربر ایرانی بتواند با خیال راحت با خرید گیفت کارت ایکس باکس هم‌پای کاربران جهانی تجربه‌ی بازی‌های آینده را داشته باشد.

چشم‌انداز نهایی: ایکس‌باکس به‌عنوان یک برند فراملی

در پایان، می‌توان گفت ایکس‌باکس دیگر آن برند قدیمی نیست که صرفاً برای رقابت با پلی‌استیشن ساخته شده باشد. حالا با سیاست‌هایی مثل Play Anywhere، انتشار بازی‌ها روی تمام پلتفرم‌ها و تمرکز بر سرویس‌های ابری، ایکس‌باکس در حال عبور از مرزهای سنتی گیمینگ است.

مایکروسافت شاید دیگر به دنبال فروش سخت‌افزار نباشد، اما در عوض، به دنبال فروش تجربه است تجربه‌ای که قرار است در هر دستگاه، هر کشور و هر کاربری در دسترس باشد.

برای گیمرهای ایرانی، این تغییر یعنی دسترسی ساده‌تر به بازی‌های جهانی و اکوسیستم‌های گسترده‌تر. هرچند مسیر پرچالشی پیش‌روست، اما آینده‌ای که ایکس‌باکس ترسیم می‌کند، نشان می‌دهد که مرز میان پلتفرم و جهان بازی به‌زودی از بین خواهد رفت.

جمع‌بندی 

• ایکس‌باکس دیگر یک کنسول صرف نیست؛ در حال تبدیل به یک اکوسیستم جهانی است.

• تمرکز آینده بر سرویس‌های ابری، Play Anywhere و هوش مصنوعی است.

• سیاست حذف انحصار به مایکروسافت کمک می‌کند بازارهای بیشتری را هدف بگیرد.

• ایکس‌باکس به‌سمت تبدیل شدن به یک ناشر بزرگ با ۱۵ تا ۲۰ عنوان سالانه حرکت می‌کند.

• کاربران ایرانی نیز می‌توانند با استفاده از پلتفرم‌هایی مثل جیب‌استور، تجربه‌ی کامل‌تری از این تحولات جهانی داشته باشند.