وقتی دولت آمریکا سهام‌دار بزرگ‌ترین استارتاپ تراشه می‌شود! پشت‌پرده چه خبر است؟

آیا واقعاً می‌شود یک استارتاپ خصوصی درهٔ سیلیکون را تصور کرد که بزرگ‌ترین سهام‌دارش… خودِ دولت آمریکا باشد؟ این دقیقاً همان داستان جدید و پر سر‌وصدای xLight است؛ یک استارتاپ جاه‌طلب که قرار است با پشتیبانی ۱۵۰ میلیون دلاری دولت، صنعت تراشه‌سازی را تکان دهد.

چرا این سرمایه‌گذاری این‌قدر جنجالی شده؟

دولت آمریکا برای سومین‌بار وارد نقش سهام‌دار خصوصی شده و این‌بار می‌خواهد بزرگ‌ترین سهام‌دار xLight باشد. این حمایت از محل قانون Chips and Science Act انجام شده؛ قانونی که هدفش بازپس‌گرفتن برتری فناوری از رقبای جهانی است.

اما این داستان در سیلیکون‌ولی تقریباً مثل این است که بگویند: از دولت آمدیم کمک کنیم! جمله‌ای که معمولاً لرزه به تن کارآفرین‌ها می‌اندازد. خیلی از سرمایه‌گذاران خطرپذیر می‌پرسند:
وقتی استارتاپت با پول خزانه‌داری آمریکا فعالیت می‌کند، آیا هنوز می‌شود گفت بخش خصوصی؟

xLight دقیقاً چه می‌سازد و چرا مهم است؟

ایدهٔ xLight واقعاً دیوانه‌وار جسورانه است: ساخت لیزرهایی مبتنی بر شتاب‌دهندهٔ ذرات، با اندازه‌ای تقریباً اندازه یک زمین فوتبال! این فناوری می‌تواند نسل بعدی ابزار ساخت تراشه‌های پیشرفته باشد.

هدف؟
رقابت با ASML : غول هلندی که عملاً انحصار کامل ماشین‌های لیتوگرافی پیشرفته جهان را در اختیار دارد.

در حالی که ASML روی طول موج ۱۳.۵ نانومتر کار می‌کند، xLight می‌خواهد این عدد را به ۲ نانومتر برساند؛ یعنی جهشی که می‌تواند ۳۰ تا ۴۰ درصد کارایی تولید ویفر را بالا ببرد.

پشت این پروژه دو نام بزرگ ایستاده‌اند:

• نیکولاس کِلِز : متخصص کوانتوم و آزمایشگاه‌های دولتی

• پت گِلسینگر : مدیرعامل سابق اینتل که هنوز هم رؤیای انقلاب در تولید تراشه را دنبال می‌کند

آیا این مدل سرمایه‌گذاری، آیندهٔ صنعت فناوری است؟

مخالفان می‌گویند این حرکت نوعی سرمایه‌داری دولتی است؛ اما واقعیت این است که چین، اروپا و کره‌جنوبی سال‌هاست از این مدل برای تقویت صنایع استراتژیک‌شان استفاده می‌کنند.

حتی منتقدان سرسخت مثل روئلاف بوتا (Sequoia) هم قبول دارند:
وقتی پای رقابت ملی وسط باشد، صنعتی‌سازی دولتی ناگزیر است.

در نهایت، سؤال اصلی این است:
آیا ورود دولت به cap table استارتاپ‌ها آیندهٔ صنعت تراشه آمریکا را نجات می‌دهد یا دخالت بیش از حد است؟

نظر شما چیست؟ آیا این مدل سرمایه‌گذاری فرصت بزرگ است یا دخالت خطرناک؟