شرکت گوگل (Google) در حال استفاده از ویدیوهای آپلود شده در یوتیوب (YouTube) برای آموزش مدل جدید هوش مصنوعی تولیدکننده ویدیو Veo 3 است؛ موضوعی که بر اساس گزارش رسانه CNBC، بدون رضایت مستقیم یا امکان لغو از سوی تولیدکنندگان محتوا (Creators) انجام می‌شود.
این خبر واکنش‌های گسترده‌ای در میان کاربران، متخصصان فناوری و فعالان حوزه رسانه‌های دیجیتال به همراه داشته است.
Veo 3 چیست و چرا مورد توجه قرار گرفته؟
در اردیبهشت ۱۴۰۴ (می ۲۰۲۵)، گوگل از مدل هوش مصنوعی جدید خود با نام Veo 3 رونمایی کرد؛ مدلی پیشرفته برای تولید ویدیو با استفاده از هوش مصنوعی (AI Video Generation Model) که به دلیل واقع‌گرایی بالا، به سرعت در شبکه‌های اجتماعی ترند شد.
کاربران بسیاری این سوال را مطرح کردند که گوگل چگونه توانسته چنین کیفیتی را در مدل خود ایجاد کند؟ پاسخ کوتاه است: با استفاده از ویدیوهای موجود در یوتیوب برای تغذیه داده‌های مدل.
تایید رسمی گوگل و نبود امکان لغو توسط تولیدکنندگان محتوا
گوگل در گفتگو با CNBC تایید کرده است که نه تنها ویدیوهای یوتیوب برای آموزش مدل Veo 3 مورد استفاده قرار می‌گیرند، بلکه همین ویدیوها در آموزش مدل‌های دیگر از جمله جمینی (Gemini) — رقیب مستقیم چت‌جی‌پی‌تی (ChatGPT) — نیز نقش دارند.
نکته مهم اینجاست که به گفته این گزارش، هیچ راه رسمی‌ای برای انصراف تولیدکنندگان محتوا از این فرآیند وجود ندارد.
سخنگوی گوگل در این‌باره گفته است:
«ما همیشه از محتوای یوتیوب برای بهبود محصولات خود استفاده کرده‌ایم و با ظهور هوش مصنوعی نیز این روند ادامه دارد. البته ما نیاز به ایجاد محدودیت‌ها و محافظت از حقوق کاربران را درک می‌کنیم، به همین دلیل در حال سرمایه‌گذاری در ابزارهایی هستیم که به تولیدکنندگان اجازه دهد تصویر و هویت خود را در دوران هوش مصنوعی محافظت کنند.»
سیاست‌های یوتیوب درباره استفاده از محتوای کاربران
پیش‌تر، در شهریور ۱۴۰۲ (سپتامبر ۲۰۲۳)، یوتیوب در سیاست‌نامه رسمی خود اعلام کرده بود که ممکن است از محتوای آپلودشده برای «بهبود تجربه محصول... از جمله از طریق یادگیری ماشینی (Machine Learning) و کاربردهای هوش مصنوعی (AI Applications)» استفاده شود.
اما در آن زمان نیز اشاره‌ای به امکان «لغو» یا «انصراف» کاربران از این فرایند نشده بود.
در آذر ۱۴۰۲ (دسامبر ۲۰۲۳)، گوگل به‌روزرسانی مهمی را در داشبورد تولیدکنندگان محتوا اعمال کرد که در آن کاربران می‌توانستند تعیین کنند ویدیوهای آن‌ها توسط مدل‌های هوش مصنوعی شخص ثالث (Third-party AI Models) مورد استفاده قرار گیرد یا خیر. حتی امکان انتخاب ویدیوی خاص برای اشتراک‌گذاری نیز فراهم شده بود.
اما در این لیست، نامی از مدل‌های هوش مصنوعی داخلی گوگل مانند Gemini یا Veo به چشم نمی‌خورد. دلیل آن نیز روشن است: این مدل‌ها تحت مالکیت و مدیریت مستقیم گوگل هستند و نیازی به مجوز جداگانه ندارند.
نگرانی‌ها و چالش‌های اخلاقی
استفاده از داده‌های محتوایی بدون رضایت صریح کاربران، آن هم در مقیاسی مانند یوتیوب، سوالات جدی‌ای درباره مالکیت محتوا (Content Ownership)، حریم خصوصی (Privacy) و اخلاق در توسعه هوش مصنوعی (AI Ethics) ایجاد کرده است.
در حالی‌که گوگل تلاش دارد با تأکید بر «سرمایه‌گذاری در ابزارهای حفاظتی» تصویر مثبتی از خود ارائه دهد، غیرفعال بودن گزینه انصراف برای مدل‌های داخلی همچنان نگرانی بسیاری از تولیدکنندگان را به همراه دارد.
جدول خلاصه وضعیت استفاده از ویدیوهای یوتیوب برای آموزش AI
| ویژگی مورد بررسی | وضعیت فعلی |
| استفاده از ویدیوها در مدل Veo 3 | تأیید شده توسط گوگل |
| امکان انصراف کاربران | فقط برای مدل‌های شخص ثالث، نه مدل‌های داخلی گوگل |
| استفاده برای آموزش Gemini (رقیب ChatGPT) | تأیید شده |
| اعلام رسمی در سیاست‌های یوتیوب | بله؛ ذکر شده در سپتامبر ۲۰۲۳ |
| سطح دسترسی به انتخاب ویدیوها | فقط برای شرکت‌های شخص ثالث، از طریق داشبورد تولیدکننده محتوا |
جمع‌بندی
گوگل با تکیه بر ویدیوهای یوتیوب به‌عنوان منابع آموزشی هوش مصنوعی، در حال توسعه یکی از پیشرفته‌ترین مدل‌های تولید محتوای ویدیویی است. اما همزمان، عدم شفافیت درباره سیاست‌های استفاده از محتوای کاربران و نبود گزینه انصراف برای مدل‌های داخلی، پرسش‌هایی مهم را در زمینه حقوق دیجیتال و حریم خصوصی به‌وجود آورده است.
در عصر هوش مصنوعی، مسئولیت‌پذیری شرکت‌های فناوری نسبت به داده‌های کاربران، بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.
نظرات کاربران